Normal şartlarda bakteriler, her insanın ağzında bulunur ve ince film şeridi şeklinde dişin üzerine yapışır. Dişin üzerinde oluşan ince film şeridine diş plağı denir. Plak içinde bulunan bakteriler besin artıklarıyla beslenir ve yaklaşık 20 dakika sonra asit oluşturmaya başlarlar. Bu asitler diş yüzeyinde aşınma oluşturup diş çürükleri ve diş eti hastalıklarına sebeb olur. Bunun önüne geçebilmenin tek yolu ise dişleri düzenli fırçalama ve diş ipi kullanmaktır.
Dişlerimizde bakteriler, plak içinde fermente olan karbonhidratlar, şekerli ve nişastalı gıdalar ile gelişirler. Bazı karbonhidratlar, sindirim sisteminde, basit şeker olarak nitelenen glikoz, maltoz, fruktoz ve laktoza dönüşür, ancak fermente olan karbonhidratlar ağız içinde direkt basit şekere dönüşür. Basit şekerle beslenen bakteri kolonileri asit oluşturup, diş minesinde erimeye sebeb olur. Süt ürünleri, sebze tüketimi, flor ve tükürük, dişte oluşan erimeyi tersine çevirir. Yinede demineralizasyonun, remineralizasyondan fazla olduğu andan itibaren çürüme başlar. Dişlere yapışan cips, şeker gibi besinler dişlere yapışarak, ağız ortamında daha uzun süre kaldıklarından oluşan ağız asitleri sebebiyle diş çürüklerinde artma görülür. Asitli içeceklerde aynı şekilde fazla tüketildiğinde, dişlerin mine tabakasında erimeye, devamında güçsüzleşen diş dokusunda çürükler oluşturur.
Bu konuda en büyük risk grubu çocuklarımızdır. Şeker, cips, çikolata, kolalı içecekler ve çocuklarımızın tüketmekten hoşlandığı gıdalardır. Ağız bakımı alışkanlığı yetersizse, bu gıdaları düzenli tüketen çocuklarımızda diş çürümeleri sıkça görülür. Bizlere düşen görev, bu tür gıdaların tüketilmesini azaltmak ve düzene sokmaktır. Şeker ve çikolata çocuklarımıza yemeklerden sonra verilmeli akabinde dişlerin fırçalanması sağlanmalıdır. Öğün arasında tüketiyorlarsa bir bardak su ile ağızlarını çalkalamaları sağlanarak, asit oluşumunun önüne geçilmelidir.
Nasıl Beslenmeliyiz ?
Beslenme doğru gıda gruplarıyla olmalıdır, bunlar şöyle sıralanabilir;
- Tahıllı ekmek
- Meyve tüketimi, özellikle sert ve sulu meyveler (elma,karpuz, kavun, v.b.)
- Sebze tüketimi
- Et, balık, yumurta tüketimi
- Yoğurt, süt peynir tüketimi
- İşlenmiş gıdalardan uzak durmaya özen gösterme (fast food)
- Mümkün olduğunca ana öğünler ile beslenerek abur cuburdan uzak durma
- Öğün arası atıştırma gerekiyorsa, sert ve diş dostu gıdaları tercih etmek (süt, yoğurt, peynir)
- Asitli içeceklerin tüketimi kısıtlamak
- Dişlere yapışan cips, şekerli sakız ve şekerlemelerden uzak durmak
- Tükürük akışını hızlandırmak için şekersiz sakız veya içinde şeker yerine xylitol içeren sakızlardan çiğnemek
- Günde en az iki kez dişleri fırçalanmak en az bir kez diş ipi kullanmak
- Yılda en az iki kez diş hekimi kontrolü sağlamak.
